Kultura organizacyjna jest nieodłączną częścią funkcjonowania wszystkich organizacji – w tym przedsiębiorstw. W dużej mierze to od niej zależy postrzeganie firmy, zarówno przez klientów, jak i pracowników. Czym jest kultura organizacyjna i jaką rolę odgrywa?
Kultura organizacyjna – definicja
Kulturę organizacyjną można zdefiniować jako pewne założenia i normy, które wyróżniają firmę na tle innych. Jest ona jednym z najistotniejszych elementów, które odpowiadają za sukces przedsiębiorstwa. Można ją porównać do osobowości człowieka – im bardziej wyrazista, tym łatwiej zapamiętać konkretną osobę i jej cechy charakterystyczne.
Celem budowania kultury organizacyjnej jest między innymi integracja pracowników. Siła kultury organizacyjnej w firmie wzrasta proporcjonalnie do ich zaangażowania.
Jakie elementy składają się na kulturę organizacyjną w firmie?
Każda społeczność rządzi się swoimi prawami. Ubiór, cechy fizyczne, słownictwo, zachowanie – w codziennym życiu to one definiują przynależność do grup czy organizacji.
Nie inaczej jest w przypadku przedsiębiorstw, których kultura organizacyjna jest definiowana na podstawie zbliżonych kategorii. Architektura budynków, uniform, wyposażenie wnętrz, a nawet paleta barw kojarzona z daną firmą – to wszystko można wpisać w elementy składowe kultury organizacyjnej. Według teorii Edgara Scheina artefakty fizyczne stanowią jeden z trzech elementów pierwszego poziomu kultury organizacyjnej.
Kolejne w kolejności są artefakty językowe, czyli konkretne zwroty i wyrażenia kojarzone z daną firmą. Równie ważnym elementem są artefakty behawioralne, czyli sposób zachowania pracowników.
Następnym poziomem kultury organizacyjnej są normy i wartości. W przeciwieństwie do artefaktów, elementy wspomnianego poziomu są widoczne jedynie częściowo. Skupiają się one przede wszystkim na pytaniach o cele i strategię firmy – dlaczego robimy właśnie to; co jest dobre, a co złe.
Założenia to trzeci i jednocześnie calkowicie niewidoczny poziom kultury organizacyjnej. Ten poziom jest najbardziej ugruntowany – to od niego zależy, w jaki sposób pracownicy podchodzą do zjawisk zachodzących wewnątrz firmy.
Kultura organizacyjna w praktyce – przykład
Przykładem budowania kultury organizacyjnej, na którym warto bazować, jest IKEA. Poczucie wspólnoty i równość to fundamenty kultury, w której na co dzień funkcjonują pracownicy szwedzkiej firmy. Nie bez powodu Skandynawia jest określana jako najszczęśliwsze miejsce na świecie – work-life balance, zaufanie czy przyjazna współpraca nie są tam jedynie pustymi sloganami.
Jak budować kulturę organizacyjną w firmie?
Wiesz już, że warto podejść świadomie do procesu kreowania spójnego wizerunku i wzorców zachowań. Kultura organizacyjna może okazać się w Twoim biznesie równie istotna, co strategia działania. Nim zdecydujesz się na budowanie kultury organizacyjnej w swojej firmie, powinieneś zapoznać się z czterema podstawowymi typami – kulturą władzy (Zeusa), kulturą ról (Apolla), kulturą ekspertów (Ateny) i kulturą wolności (Dionizosa).
Typy kultury organizacyjnej
Kultura władzy charakteryzuje się władzą scentralizowaną, skupioną w rękach jednej osoby – lidera. Wszelkie decyzje podejmowane wewnątrz firmy wynikają wyłącznie z jego priorytetów oraz przekonań. W zależności od kwalifikacji lidera, taka kultura świetnie sprawdza się przede wszystkim w małych firmach.
Kultura ról mocno akcentuje znaczenie hierarchii. Każdy pracownik zna swoją rolę i przypisany jej zakres obowiązków, a dodatkowo wie, co musi zrobić, aby awansować w szeregach firmy. Cechą charakterystyczną organizacji z kulturą ról jest mała elastyczność, wynikająca z biurokracji.
Kultura ekspertów charakteryzuje się sporą elastycznością w kwestii hierarchii. O bieżącej pozycji pracownika świadczą aktualnie realizowane zadania. Ten rodzaj kultury organizacyjnej stawia na pierwszym planie współpracę i kompetencje pracowników.
Kultura wolności pojawia się wszędzie tam, gdzie trudno wskazać lidera w grupie. Takie sytuacje zdarzają się, gdy każda osoba w organizacji ma zbliżony poziom kompetencji. Ten rodzaj kultury organizacyjnej można zaobserwować m.in. w zespołach artystycznych. Priorytetem w kulturze wolności jest komfortowe środowisko pracy.
Od czego zacząć budowę kultury organizacyjnej w firmie?
Punktem wyjściowym do budowania kultury organizacyjnej są strategiczne cele firmy. Na ich podstawie można określić wartości, które w perspektywie kilkuletniej powinny być priorytetem. Istotnym zadaniem jest przeszkolenie kadry kierowniczej, której obowiązkiem będzie zbudowanie fundamentów procesu budowy kultury organizacyjnej. Niestety, ze względu na specyfikę trudno będzie oszacować czas jego trwania.
W późniejszym czasie kadra kierownicza powinna poinformować podwładnych o aktualnej wizji firmy, celach, nadchodzących zmianach i działaniach. Należy zadbać o to, aby komunikaty były jasne i proste w interpretacji.
Kluczowym czynnikiem odpowiadającym za sukces budowania kultury organizacyjnej jest konsekwencja. Aby ten proces był efektywny, wszyscy pracownicy muszą być wytrwali w utrzymywaniu nowych standardów. Brak chęci współpracy czy zła atmosfera w pracy będą wpływać negatywnie na pracę zespołu.
